Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) seçim, yasa gereği doğrudan ve evrensel oy kullama yöntemi ile gizli oy kullanma şeklinde yapılır. 18 yaşını dolduran her vatandaş, seçme ve oy kullanma hakkına sahiptir.
KKTC Cumhurbaşkanı seçilme yaşı 35 yaştır ve seçime katılan her adayın Cumhurbaşkanı seçilebilmesi için oyların SALT ÇOĞUNLUĞUNU alması zorunludur.
Bu salt çoğunluk sağlanamadığı taktirde;
En çok oy alan iki aday arasında 7 gün sonra tekrar seçim yapılmaktadır. KKTC‘de Cumhurbaşkanlığı seçimi her beş yılda bir yapılmaktadır.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından 11 Ekim 2020’de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimine 11 aday başvurdu. Bu adayların 5’i bağımsız aday olarak halkın karşısına çıkmışlardır.
Bilindiği gibi;
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı 15 Kasım 1983’te Cumhuriyetin ilanı ile Rauf Raif DENKTAŞ olmuştu. KKTC’de en yüksek siyasi makam Cumhurbaşkanlığı’dır.
KKTC’de bugüne kadar Cumhurbaşkanlığı yapmış isimler;
Rauf Raif Denktaş, Mehmetali Talat, Dr.Derviş Eroğlu ve 2015 yılında seçilen Mustafa Akıncı’dır.
- Rauf Raif DENKTAŞ, 15 Kasım 1983 - 15 Mart 1990 (Ulusal Birlik Partisi)
- Hakkı ATUN, 15 Mart 1990 - 25 Nisan 1990 (Ulusal Birlik Partisi)
- Rauf DENTAŞ, 25 Nisan 1990- 23 Nisan 2005 (Ulusal Birlik Partisi)
- Mehmetali TALAT, 23 Nisan 2005- 23 Nisan 2010 (Cumhuriyetci Türk Partisi)
- Dr.Derviş EROĞLU, 23 Nisan 2010- 30 Nisan 2015 (Ulusal Birlik Partisi)
- Mustafa AKINCI, 30 Nisan 2015 halen görevde (Bağımsız )
11 Ekim 2020’de düzenlenecek KKTC seçimlerinde bağımsız aday olan Mustafa Akıncı, güven, kararlılık, samimiyet ve sorumluluğun önemine vurgu yapmıştır. Şu anki Cumhurbaşkanı ve adayı Mustafa AKINCI, çözüm modelinin ‘‘federal çözüm’’ olduğunu savunmaktadır.
UBP’den aday olan Ersin TATAR, ‘’Yeni bir geleceğe yürüyoruz ‘’ sloganıyla, 1977 yılından beri devam eden federal çözüm denemelerinin artık sona erdiğini, dolayısı ile alternatif olarak ‘’Avrupa Birliği çatısı altında iki bağımsız devlet fikrini savunmaktadır.’’
CTP’den aday olan Tufan ERHURMAN ise, ’’Doğrusu Erhurman’’ sloganıyla Kıbrıs sorununun çözümü için ‘’üç ayaklı yol haritası sunmuş ve ucu açık olmayan kapsamlı çözüm’’ önerisini ortaya atmıştır. Bundan dolayı proaktif dış politika ve kendi ayakları üzerinde durabilen bir ekonominin yaratılabilmesi fikrini savunmuştur. Tufan Erhurman seçilmesi durumda 7/24 çalışacağını ‘’Sarayönü’nde oturmayacağını’’ ve var olan ambargolara karşı büyük bir çaba harcayacağını belirtmektedir.
Bağımsız aday olan Kudret ÖZERSAY, ‘’Bu onun işi’’ sloganıyla, Kıbrıs çözümünde iş ilişkilerine dayalı bir çözüm modelini önermiştir. Sn. Özersay, çeşitli dönemlerde müzakerecilik ve Dışişleri’nde sürdürdüğü etkin proaktif politikayı yani tecrübesini seçim yarışında ön plana çıkarmaktadır.
Bağımsız aday Serdar DENKTAŞ, ‘’İrade bizim Serdar hepimizin’’, ‘’Çözerse Serdar Çözer’’ ve ‘’Ne mutlu Türk’üm diyene’’ sloganı ile yola çıkmıştır. Seçim sonrası ise Kıbrıs konusunda ‘’Türkiye ile masaya oturup ortak bir vizyon ortaya koyacağını’’ vurgulamıştır. Bağımsız aday, iki kesimli ve iki toplumlu fedarasyonun sonuç vermeyeceğini, dolayısıyla adem-i merkeziyetçi bir federasyonun görüşülebileceğini söylemiştir.
YDP’den aday olan Erhan ARIKLI, ‘’Sevdamız da davamızda Kıbrıs’’ sloganıyla yola çıkarak, seçilmesi halinde KKTC’yi tanıtmak için var gücüyle çalışacağını savunmuştur.
4 Eylül 2020 tarihinde 11 aday Yüksek Şeçim Kurulu’na başvuruda bulunmuştur.
Adaylar aşağıdaki gibidir:
Bağımsız aday Mustafa AKINCI, UBP adayı Ersin TATAR, CTP adayı Tufan ERHURMAN, Bağımsız aday Serdar DENKTAŞ, Bağımsız aday Kudret ÖZERSAY, YDP adayı Erhan ARIKLI, MDP adayı Fuat ÇİNER, Bağımsız aday Arif Salih KIRDAĞ, Bağımsız aday Alpan UZ, Bağımsız aday Mustafa ULAŞ ve Bağımsız aday Ahmet BORAN.
Bir takım kamuoyu yoklamalarında/anketlerde ilk turda şu sonuçlar ortaya çıkmıştır.
Gezici: 26-27-28 Ekim 2019; Bağımsız aday Akıncı 28.2%, UBP adayı Tatar 33.9%, CTP adayı Erhurman 19.7%, Bağımsız aday Özersay 10.5%, YDP adayı Arıklı 4.0% ve diğer.
Kıbrıs Postası: 8 Eylül 2020; Bağımsız aday Akıncı 24.4%, UBP adayı Tatar 25.8%, CTP adayı Erhurman 24.2%, Bağımsız aday Özersay 6.9%, YDP adayı Arıklı 1.0% ve diğer.
Gezici: 11-13 Ocak 2020;Bağımsız aday Akıncı 28.8%, UBP adayı Tatar 34.2%, CTP adayı Erhurman 17.4%, Bağımsız aday Özersay 8.3%, YDP adayı Arıklı 5.7% ve diğer.
Optimar: 12-20 Eylül 2020; çekimser 2.5%, Bağımsız aday Akıncı 26.3%, UBP adayı Tatar 30.7%, CTP adayı Erhurman 13.8%, Bağımsız aday Özersay 10.9%, YDP adayı Arıklı 8.7 ve diğer 8.7%
Bugüne kadar yapılan anketlerden çoğunda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki seçim sonucunun beklenen sonuçların tersi olduğunu geçmişe bakarak söyleyebiliriz.
Yukarıdaki sonuçlara göre Cumhurbaşkanlığı yarışının: bağımsız aday Mustafa Akıncı, UBP adayı Ersin TATAR, CTP adayı Tufan Erhurman, Bağımsız aday Kudret Özersay arasında bu yarışın olduğu görülmektedir.
Ancak bağımsız aday Serdar Denktaş’ın adaylığını açıklaması sonrasında bu tablo değişebilir.
Kısaca yukarıda açıklanan tablo, farklı yönde seyredecek ve sıralama ise büyük bir ihtimal ile değişecektir.
Buna vesile teşkil etmiş olan olaylar;
Serdar Denktaş’ın adaylığını açıklaması, açık oturumlardaki adayların performansları, adayların vizyonları, açık oturumlara bir takım sebeplerle katılım sağlamayan adayların konumu, seçim yasağına rağmen ortaya atılan açılımlar, bu bağlamda yapılan gösteriler/etkinlikler ve konuşmalardır.
Kıbrıs Türk halkı iradesini her zaman seçim sandığına en doğru şekilde yansıtmıştır. Anketleri ve kamuoyu yoklamalarını değiştirir nitelikte sonuçların seçim sandığında ortaya çıktığı aşikardır.
11 Ekim 2020 seçimleri;
Kıbrıs Türk halkının özgür iradesinin tümüyle sandığa taşınacağı ve çoğu tahminlerin farklı yönde çıkabileceği bir süreç olacaktır. Kıbrıs Türk halkının özgür iradesi 11 Ekim Pazar günü seçim sandıklarında tecelli edecektir.
1. ve/veya 2. turda kazanacak adayın Kıbrıs çözümünde ortaya koyacağı vizyon geleceğe ışık tutacaktır.
Saygılarımla,
İzzet DERKAN
www.izzetderkan.com
Kaynaklar: KKTC Meclisi, KKTC CB
YORUMLAR