Çin’in Wuhan kentinde 1 Aralık 2019 tarihinde ortaya çıkan yeni tip Koronavirüs (Kovid-19) ölümcül hastalığı bir anda tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Kovid-19 salgını kısa bir sürede 209 ülkeye yayılmıştır.
Bu yazıyı kaleme aldığımda dünyadaki Koronavirus vakaları:
- 2 milyon 16 bin 861,
- Hayatını kaybedenler 128 bin 8,
- İyileşme gösterenler ise 492 bin 19 şekinde olmuştur.
Bazı ülkelerdeki can kaybı ististikleri aşağıdaki gibidir:
ABD 26,064
İtalya 21,067
İspanya 18.579
France 15,729
Bileşik Krallık 12,107
İran 4,777
Belçika 4,440
Hollanda 3,134
Brezilya 1,552
Türkiye 1,403
Avusturya 393
Hindistan 396
Romanya 362
Cezayir 326
Mısır 178
Nijerya 11
Güney Kıbrıs 12
Kuzey Kıbrıs 4
Amerika:
Amerika'daki vakalarda büyük artışlar olmuştur. New-York ta 10 bin kişi Koronavirüs’ten hayatını kaybetmiştir. Amerikan Başkanı’nın Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) fonunu kesmesi büyük bir talihsizlik olarak nitelendirildi.
Covid-19 süreci devam ederken ABD Başkanı’nın Dünya Sağlık Örgütü’ne yaptığı katkıları durdurması Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri, ve tüm uzmanlar tarafından büyük tepkiyle karşılandı. Bu karar sonrasında BM, bu yüzden çok insan hayatını kaybedecek uyarısını yaptı.
İtalya, Avusturya,Fransa :
Koronavirus sebebiyle Avrupa'da en fazla can kaybı veren ülke olarak bilinen İtalya, bazı iş yerlerini yavaşlatılmış bir şekilde açacağını, ve yine Avrupa ülkelerinden biri olan Avusturya ise bazı iş yerlerini yavaşlatılımış birşekilde açacağını duyurmuştur.
Avrupa’da en fazla ikinci sırada Koronavirüs’e can kaybı veren Faransa Başbakanı Philippe, Konoronavirüs sebebiyle büyük savaş gösteren sağlık çalışanlarına 1500 euro prim verileceğini duyurdu. 143 bin 303 vakanın olduğu Fransa’da bilindiği gibi bu salgından hayatını kaybeden 15 bin 729 kişi olmuştur.
Birleşik Kırallık:
Bileşik Krallık’ta yaklaşık 2 bin kişi huzur evlerinde hayatını kaybetti. Başbakan Boris Johnson, almadığı tedbirler yüzünden çok eleştirildi. Bilindiği gibi Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johson da Koronavirus hastalığına yakalanmış ve bir süre yoğun bakımda kalmıştı. Daha sonra iyileştikten sonra ise taburcu olmuştur. Birleşik Krallık’ta Haziran ayında, ekonomik düşüşün -35% lere düşmesi beklenmemektedir.
Bileşik Krallık’ta bu tedbirsizlik yüzünden yurtdışına okuyan/tatil yapan insanlar charter seferlerle ülkelerine geri gelmişlerdir. Bazı uzmanlara göre, Birleşik Krallık’taki bu ekonomik düşüşün 2021 yılında düze çıkacağı tahmin etmektedirler (BBC).
Hindistan ve Nijerya:
Hindistan'da Koronavirüs sebebiyle "lockdown’’ 3 Mayıs’a kadar uzatılmıştır. Nijerya’da yine Koronavirüs salıgı sebebiyle "lockdown’’ ay sonuna kadar uzatılmıştır.
Türkiye:
Türkiye'de Koronavirus salgını sebebiyle hayatını kaybedenlerde büyük artış görülmüştür.
Spor Organizaysonları:
Dünyadaki bazı spor organizasyonlarınları bu salgın sebebiyle ertelenmiştir. Bunlardan bazıları; Tour de France, 2020 Tokyo Olimpiyatları. Futbol müsabakaları ve organizasyonları da ayni şekilde Koronavirüs salgını nedeniyle ertelenmiştir.
Hava Taşımacığı-IATA:
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), Covid-19 salgını yüzenden sektörde yaşanacak zararın tahmini 314 milyar dolar olarak açıkladı. IATA’nın açıkladığı bu zarar, hem hava yolu şirketleri, hem de tüm havacılık sekörü için çok büyük bir kayıptır. Başta IATA, 24 Mart’ta bu zararın 252 milyar dolar olduğunu duyurmuştu. IATA, 2020 yılı yolcu gelirlerinin, geçen yılı yolcu gelirlerine mukayesede -55% düşeceğini belirtmiştir.
IATA, küresel salgın Covid-19 için devletlere seslenerek, hava yolu şirketlerine hızlı bir şekilde yardım yapılması gerektiğini, aksi taktirde hava yolu taşımacılığının durma noktasına gelebileceği ve bir çok şirketin ise ekonomik durumları sebebiyle iflas edebileceği uyarısını yaptı.
Seçimler:
İngiltere ve Galler’deki yerel seçimler bu salgın dolayısı ile ertelenmiştir. KKTC’de ise Cumhurbaşkanlığı seçimleri Koronavirüs salgını sebebiyle ertelenmiştir.
Dünya Ekonomileri:
Genel anlamda dünya ekonomileri bu salgın yüzünden dibe vurmuştur. Bazı ekonomistlerin görüşlerine göre; şu anki dünya ekonomisindeki bu sert düşüşün, 1930 ekonomik buhranına benzer olduğu söylenmektedir.
IMF Başkanı Kristalina Georgieva;
Koronavirüs salgını dolayısı ile hükümetlerin 8 trilyon dolarlık ekonomik teşvik aldığı ancak bunun yetersiz olabileceğini, yine, bu salgının 2021 yılı içerisinde kısmı iyileşme gösterebileceğini ancak salgın durumunun daha da kötüleşmesinin ihtimaller arasında olduğunu söylemiştir.
Ayrıca IMF Başakanı Kristalina Georgieva, bu salgının 1930 Büyük Buhran’dan sonra en ciddi ekonomik küçülme olacağını ileri sürmüştür.
Avrupa Komisyon Başkanı Ursula Van Der Leyen, Avrupa’ya yazda seyahat etmeyi planlayan türistlere seslenerek ‘’bu yaz Avrupa’ya gelme planı yapmayınız’’ uyarısını yaptı.
Umut ışığı:
İngiltere'nin Oxford Üniversitesin'de Koronavirus aşısının Eylül ayında çıkacağı bir umut ışığı olmuştur. Buna benzer çalışmalar ise bir çok ülkede devam etmektedir.
İngiltere, ABD, Çin, Belçika, Türkiye, Rusya bu çalışmaları yapan bazı ülkelerdir. ABD’de bu salgına deva olarak bulunan aşı test edilmeye başlandı. ABD’de Seattle’da bir gönüllüye aşı testi yapıldı.
45 gönüllü üzerinde bu aşı önümüzdeki 6 hafta boyunca denenecek. Ayni şekilde Çin’de bu aşının bulunması yönünde 3 farklı aşı için çalışma yapmıştır. Çin yetkililerince yapılan açıklamada iki aşı çalışmasının Mart ayı sonunda bittiğini; son aşının ise 12 Nisan tarihinde başladığını duyurmuştur.
Bilindindiği gibi;
Bir çok ülke bu salgına karşı hazırlıksız yakalanmıştır. Bazı ülkelerin başta bunu önemsememesi ve tedbir almakta geç kalması yüzünden bir çok can kayıpları yaşanmıştır.
Bu üzücü süreç geçtikten sonra;
Hangi ülkenin ne denli doğru işler yaptığı, hangi ülkenin ne denli yanlış uygulamalar yaptığı uzmanlar tarafından konuşulacaktır. Temennimiz bir an önce Koronavirus salgını yüzünden ortaya çıkan can kayıplarının alınacak tedbirlerle son bulmasıdır.
Şu ana kadar ülke girişlerinde uygulanan garantina süreçleri, testler, ve alınan tedbirler salgının yayılımını engellemiştir.
İzlandalı bilim insanları;
Covid-19 hastalarından alınmış örneklerden mutasyona uğramış yaklaşık 40 virüsü tespit etmiştir. Bundan dolayı çok dikkatli olunması gereklidir. Tedbirlerin uygulanmasında bizlere de birçok büyük görevler düşmektedir.
Rusya Sağlık Bakanlığı epidemiyoloji uzmanı Nikolay Briko, yeni tip bu koronavirüsün (Kovid-19) 4 metre mesafeden insandan insana bulaşabilecegini belirtilmiştir.
Koronavirüs aşısı çıkana kadar, salgının yayılımını engellemek için uygulanması gerekli tüm tedbirleri tam anlamıyla yerine getirirsek can kayıpları ve vakalar azalacaktır.
Ancak unutulmamalıdır ki bu hastalığın kendinde olduğunu gizleyenler toplum için büyük tehlike arz etmektedir.
Uyulması Gerekli 14 Kural Nedir?
1-Ellerinizi sık sık su ve sabun ile en az 20 saniye boyunca ovalayarak yıkayın.
2-Öksürme veya hapşırma sırasında ağzınızı ve burnunuzu tek kullanımlık mendille kapatın. Mendil yoksa dirsek içini kullanın.
3-Ellerinizle, ağzınıza, burnunuza ve gözlerinize dokunmayın
4-Soğuk algınlığı belirtileri gösteren kişilerle aranıza en az 3, 4 adım mesafe uzakta duralım
5-Yurt dışı seyahatlerinizi erteleyin ya da iptal edin.
6-Yurt dışından dönüşte ilk 14 günü evde geçirin. Ziyaretçi kabul etmeyin.
7-Bulunduğunuz ortamları sık sık havalandırın.
8-Sık kullandığınız yüzeyleri su ve deterjanla her gün temizleyin.
9-Havlu gibi kişisel eşyaları ortak kullanmayın.
10-Kıyafetlerinizi yüksek ısıda yıkayın.
11-Tokalaşma, sarılma gibi yakın temaslardan kaçının.
12-Güçlü bir bağışıklık sistemi için bol sıvı tüketin, dengeli beslenin, uyku düzeninize dikkat edin.
13-Soğuk algınlığı belirtileriniz varsa, yaşlılar ve kronik hastalığı bulunanlarla temas etmeyin. Maske takmadan dışarı çıkmayın.
14-Düşmeyen ateş, öksürük ve nefes almada zorluk gibi şikayetleriniz varsa, maske takarak bir sağlık kuruluşuna başvurun.
Koronavirüsün yayılımına karşı belirlenen koruyucu kurallara; hem kendi sağlığımız, hem ailemiz, hem de tüm toplum menfaati için uymaya gayret edelim...
Sağlıklı kalın &Evde kalın
Sevgi ve Saygılarımla,
İzzet Derkan
www.izzetderkan.com
Kaynaklar: AtatürkHaber, HaberGlobal, HaberKıbrıs, UK BBC, TC Sağlık Bakanlığı, T24, Worldometer
YORUMLAR